Chrapanie - Przyczyny, skutki i leczenie

Podczas snu mięśnie kontrolujące górne drogi oddechowe rozluźniają się. Ich nadmierne rozluźnienie powoduje opadanie podniebienia miękkiego oraz języczka, a w następstwie – zwężenie górnych dróg oddechowych. Wówczas niektóre osoby zaczynają chrapać. Zbyt duże zwężenie górnych dróg oddechowych powoduje problemy z oddychaniem, a ich całkowite zablokowanie skutkuje zatrzymaniem akcji oddechowej, tzw. obturacyjnym bezdechem sennym. Takie przerwy w oddychaniu mogą trwać od kilku do kilkunastu sekund i powtarzać się nawet kilkaset razy w ciągu nocy.

Powstaje wrażenie duszenia się, po którym następuje przebudzenie i powrót akcji oddechowej. Sam chrapiący zwykle nie pamięta nocnych epizodów bezdechów sennych.

Przyczyn chrapania może być kilka. Należą do nich m.in.: obniżone napięcie mięśni języka i gardła, przerost migdałków, zaburzenia drożności nosa, otyłość.

Przerwy w oddychaniu i epizody spłyconego oddechu podczas snu, zakłócane nieregularnym chrapaniem, powodują niedotlenienie całego organizmu i jego narządów. Efekty odczuwalne są dopiero w ciągu dnia w postaci m.in.: zmęczenia, senności, rozdrażnienia, bólu głowy czy problemów z koncentracją.

Obniża się wydolność fizyczna, intelektualna, a u panów – również potencja. Nocne chrapanie jest także niebezpieczne dla kierowców. Zmęczenie, nadmierna senność dzienna i problemy z koncentracją u kierujących pojazdami przyczyniają się do wzrostu ryzyka wypadków komunikacyjnych. Tacy kierowcy stają się zagrożeniem na drogach.

Obturacyjny bezdech senny (OBS) to wielokrotnie nawracające w czasie snu przerwy w oddychaniu lub epizody spłycenia oddechu, zakłócane głośnym chrapaniem. OBS może powodować choroby zagrażające zdrowiu i życiu, w tym: wysokie ciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu, zawał serca, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) i insulinooporność, które w konsekwencji mogą prowadzić do nagłej śmierci. U osób z bezdechem sennym prawdopodobieństwo rozpoznania cukrzycy typu 2 jest wyższe nawet do 70%!

Osoby z bezdechem sennym, na skutek zaburzonego snu i wynikającego z niego zmęczenia, często unikają spotkań towarzyskich, stają się mniej aktywne fizycznie, co przekłada się na ich relacje z rodziną, przyjaciółmi i znajomymi. Konsekwencje dotykają również związki partnerskie. Nocne szturchanie, wymuszanie zmiany pozycji u osoby chrapiącej, a bardzo często zmiana sypialni przez partnera potrafią wprowadzić zamieszanie w niejednym związku. Szacuje się, że z  powodu chrapania partnera każdej nocy tracimy 1-1,5 godziny snu. Co więcej, w przypadku osoby cierpiącej na bezdech senny ryzyko spowodowania wypadku samochodowego jest nawet siedem razy większe. Jeśli jesteś „chrapiącym” kierowcą, a zależy Ci na bezpieczeństwie własnym i innych użytkowników dróg, koniecznie sprawdź, jak pozbyć się chrapania!

Chrapanie, będące objawem obturacyjnego bezdechu sennego, wymaga leczenia. Jeśli chrapiesz i podejrzewasz u siebie bezdech senny, koniecznie zgłoś się do swojego lekarza pierwszego kontaktu po skierowanie do poradni pulmonologicznej na badanie polisomnograficzne. Diagnostyka będzie przeprowadzona w poradni lub w jednej z ok. 80 pracowni badań snu posiadających kontrakt z NFZ w Polsce. Dane kontaktowe ośrodków posiadających kontrakt z NFZ i diagnozujących bezdech podczas snu znajdziesz w zakładce ośrodki w ramach NFZ.

Metoda leczenia bezdechu dobierana jest indywidualnie, w zależności od stopnia zaawansowania objawów. Pacjenci z nadwagą lub otyłością otrzymują zalecenia redukcji masy ciała, podjęcia aktywności fizycznej, unikania zażywania środków nasennych i spożywania alkoholu przed snem. Jednakże złotym standardem terapii bezdechu sennego jest metoda polegająca na wytwarzaniu stałego, dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych przy pomocy aparatów CPAP.

Podczas terapii niezbędne jest zakładania na czas snu specjalnej maski, szczelnie przylegającej do twarzy, zakrywającej jednocześnie nos i usta lub tylko nos, podłączonej za pomocą rurki do aparatu CPAP dozującego powietrze pod odpowiednim ciśnieniem. Aparaty CPAP dla chorych ubezpieczonych są częściowo refundowane przez NFZ (90% kwoty 2100 zł tj. 1890 zł). W kosztach refundacji mogą partycypować również ośrodki pomocy: MOPS, PCPR, PFRON. 

Terapia CPAP to najlepszy i najskuteczniejszy sposób na leczenie chrapania zakłócanego przerwami w oddychaniu – tzw. obturacyjnego bezdechu sennego. Efekty odczuwalne są bardzo często już po pierwszym użyciu. Urządzenie jest ciche, maska nie ogranicza pozycji i ruchów  podczas snu.

Wiesz już, co zrobić, żeby nie chrapać i wreszcie się wyspać. Masz wpływ na życie swoje i swojej rodziny. Nie zwlekaj, odwiedź lekarza i podejmij leczenie!