14/11/2022
Poranne bóle głowy - dlaczego odczuwamy dolegliwości zaraz po przebudzeniu?

Ból głowy rano to coraz częstsze dolegliwości dokuczające zarówno dorosłym, jak i młodzieży. Przyczyn porannego bólu głowy może być wiele. Za długi lub za krótki sen, zła higiena snu, a nawet zagrażające życiu poważne choroby. Skąd bierze się poranny ból głowy, jakie są jego najczęstsze przyczyny i co robić, aby zmniejszyć dolegliwości?

Poranny ból głowy - co go powoduje?

Przewlekłe bóle głowy to częsta dolegliwość, utrudniająca codzienne funkcjonowanie. Zwykle po przebudzeniu oczekujemy wypoczętego ciała i umysłu, gotowych do kolejnych wyzwań i działań. Często jednak z rana odczuwamy ból obejmujący całą głowę, lub jej część. Niejednokrotnie pacjenci cierpiący na tę dolegliwość skarżą się, że ból utrzymuje się przez większość dnia lub nawet przez kilka dni. Jakie są najczęstsze przyczyny porannych bólów głowy?

Bezdech senny

Częstym czynnikiem prowokującym wystąpienie bólu głowy jest obturacyjny bezdech senny. Objaw bezdechu sennego często jest mylony ze zwykłym niewyspaniem się i snem przerywanym czynnikami zewnętrznymi, jednak problem jest zdecydowanie większy. Schorzenie charakteryzuje się występującym w środku nocy nieregularnym chrapaniem, przerywanym chwilowym zatrzymaniem oddechu, co prowadzi do niedotlenienia mózgu.

Osoby cierpiące na bezdech senny skarżą się na ciągłe zaburzenia snu, problemy z koncentracją, napięciowy ból głowy, nudności, a nawet zaburzenia widzenia i nadciśnienie tętnicze. Zmagając się z bólami głowy, warto zasięgnąć porady z zakresu wiedzy specjalistycznej, aby poznać, czy to bezdech senny, czy może przyczyna bólu jest inna.

Zbyt krótki lub zbyt długi sen

Poranne bóle głowy mogą być powodowane zarówno zbyt krótkim, jak i zbyt długim snem. Optymalny czas trwania snu u osób dorosłych i młodzieży wynosi od 6 do 8 godzin. Przerywane fazy snu i niewysypianie się prowadzą do zjawiska hipersomnii, którą jest nadmierna senność. Brak odpowiedniej ilości snu sprawia, że w ciągu dnia jesteśmy zdenerwowani i mamy problemy z koncentracją, a rano budzimy się z pulsującym bólem głowy.

Podobnie działa nienaturalne wydłużanie faz snu. Sen powyżej 8-9 godzin przyczynia się do zgłębiania uczucia niewyspania i ciągłego znużenia, problemów z koncentracją oraz nadmiernych bólów głowy, szczególnie u osób zmagających się z napięciowym bólem głowy.

Migrena

Szacuje się, że napady migreny towarzyszą aż 15% populacji. Większość osób skarżących się na migrenę to kobiety. Umiejscowienie bólu głowy przy migrenie zwykle jest losowe, jednak najczęściej występuje po jednej stronie czaszki - z tyłu głowy, lub z jej boku. Migrenowym bólom głowy często towarzyszą wymioty i światłowstręt. Aż 1/3 osób cierpiących na migrenę skarży się, że ból często pojawia się w czasie snu lub po przebudzeniu i trwa cały dzień, lub nawet kilka dni.

Zapalenie zatok

Jedną z przyczyn porannych bólów głowy w obrębie czaszki są objawy zapalenia zatok. Towarzyszy im uczucie rozpierania w okolicy oczu i policzków, zawroty głowy i zaburzenia czucia zapachów. Zwykle ból ustępuje po usunięciu wydzieliny z nosa i po zastosowaniu ciepłych okładów na czoło, rozrzedzających wydzielinę i pomagających w jej usuwaniu.

Wysokie ciśnienie

Nadciśnienie tętnicze może skutkować porannymi bólami głowy, które najczęściej dotyczą okolicy czołowej. W większości przypadków ciśnienie w nocy jest niższe, a tuż nad ranem wartości wzrastają, często powodując bóle głowy. Aby pozbyć się bólu spowodowanego nadciśnieniem, zaleca się stosowanie okładów z kostek lodu, zwężających naczynia krwionośne i łagodzących dolegliwości.

Nadużywanie leków przeciwbólowych

Zwykle w przypadku bólu głowy zażywamy tabletkę przeciwbólową i staramy się normalnie rozpocząć dzień. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, że ból może być powodowany właśnie lekami. Przyczyną polekowego bólu głowy jest... zażywanie zbyt dużej ilości leków łagodzących bóle głowy. Cechą charakterystyczną porannych bóli polekowych jest tępy ucisk obejmujący całą czaszkę i pojawiający się kilka chwil po przebudzeniu.

Klasterowy ból głowy

Klasterowe bóle głowy to nagłe bóle, zwykle występujące po jednej stronie czaszki. Bólom towarzyszą objawy takie jak: łzawienie oka po stronie bólu, zaczerwienienie i potliwość twarzy, wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, czy uczucie zatkania. Klasterowy ból głowy przeważnie dotyczy mężczyzn i często mylony jest z migreną.

Styl życia

Często wystąpienie bólu głowy powiązane jest ze złymi nawykami. Picie alkoholu przed snem i zapominanie o nawadnianiu organizmu może skutkować dokuczliwymi dolegliwościami z rana. Szczególnie niezalecane jest czerwone wino, które znacznie rozszerza naczynia krwionośne i przyczynia się do nadmiernego wydzielania serotoniny, odpowiedzialnej za napięcie naczyń w mózgu. Złym nawykiem jest także brak zachowania zasad higieny snu, do których należą m.in. stały rytm dnia, lekkostrawna dieta, aktywność fizyczna, wietrzenie sypialni przed snem, czy brak korzystania przed zaśnięciem z urządzeń emitujących światło niebieskie.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i guzy mózgu

Konsultacji lub wizyty lekarza pierwszego kontaktu wymagają osoby, które zauważyły niepokojące objawy towarzyszące bólom w obszarze czaszki. Do takich objawów należą m.in. zaburzenia świadomości i równowagi, drętwienie ciała, osłabienie mięśni, czy zaburzenia widzenia. Dolegliwości mogą świadczyć o zmianach w mózgu (ziarniniaki zapalne, torbiele, naczyniaki, a nawet nowotwory), które niekonsultowane mogą doprowadzić nawet do śmierci.

Jak radzić sobie z bólem głowy i jak mu zapobiegać?

Podstawą uśmierzania porannego bólu głowy jest zadbanie o higienę snu. Przed położeniem się do łóżka, porządnie wywietrz sypialnię i obniż temperaturę w pokoju do około 18 stopni Celsjusza. Jeśli jest taka możliwość, warto wywietrzyć także pościel i umieścić w sypialni rośliny nawilżające i oczyszczające powietrze, np. zielistkę, bluszcz, skrzydłokwiat, lub aloes. Takie warunki pozwolą Ci dobrze się wyspać i dotlenić mózg podczas snu.

Pamiętaj, aby w ciągu dnia nawadniać organizm i stosować lekkostrawną dietę, szczególnie podczas kolacji. Zadbaj, by ostatni posiłek zjeść 2 godziny przed planowanym zaśnięciem. Tłuste, ciężkie posiłki powodują, że organizm, zamiast regenerować się podczas snu, zużywa energię na trawienie jedzenia. Dodatkowo zadbaj o aktywność fizyczną w ciągu dnia. Już 30 minut codziennego, dotleniającego treningu może poprawić jakość snu i zniwelować poranny ból głowy.

Staraj się ograniczyć korzystanie z telefonu lub laptopa w łóżku. Emitowane przez urządzenia światło niebieskie pobudza mózg do działania i utrudnia zaśnięcie i wysypianie się. Lepszym pomysłem będzie czytanie przed snem książki.

Zadbaj o to, aby spać tyle, ile wymaga tego Twój organizm. Nie śpij ani za długo, ani za krótko. Jeśli w ciągu dnia poczujesz senność, zdrzemnij się, jednak pamiętaj, aby drzemka nie przekroczyła 30 minut. Dłuższa drzemka utrudnia wieczorne zasypianie i może powodować uczucie „rozbicia”, co prowadzi do pogorszenia jakości snu.

Gdy boli nas głowa, można sięgnąć po leki przeciwbólowe (głównie niesterydowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen, ketoprofen, lub kwas acetylosalicylowy) - oczywiście jeśli nie ma przeciwwskazań do stosowania środków. Należy jednak pamiętać, aby nie przesadzać z ilością stosowanych leków. Wystarczy jedna tabletka dziennie.

Jeśli podejrzewasz u siebie zapalenia w obszarze mózgu, a ból nie ustaje, koniecznie skontaktuj się z lekarzem, który wystawi skierowanie na dokładniejsze badania, postawi diagnozę i dobierze odpowiednie leczenie. Nawet jeśli ból głowy spowodowany jest pozornie błahymi czynnikami, warto być ostrożnym i nie niwelować długotrwałych dolegliwości.

Podsumowanie

Przyczyn porannego bólu głowy jest wiele. Niektóre dotyczą trybu życia, uwarunkowań genetycznych, a inne poważniejszych problemów ze zdrowiem. Każdy ból głowy jest informacją, że w organizmie zachodzą niepożądane reakcje, dlatego warto trzymać rękę na pulsie, zadbać o swój styl życia i kontrolować pojawiające się dolegliwości.